Par pays

05 February 2013

Valparaiso albo Valpo jak z czułością się je nazywa, to obowiązkowe do zwiedzenia miasto w Chile. Więc go nie pomijamy, a z Santiago w dwie godzinki autobusem przyjeżdżamy.




Miasto od zawsze było związane z morzem. Jego pierwsi mieszkańcy, Indianie Chango, żyli z rybołóstwa. To stąd wypływały statki konkwistadorów hiszpańskich wypełnione złotem i innymi produktami pozyskiwanymi w Ameryce Południowej. Najwięksi piraci angielscy i holenderscy, w tym Sir Francis Drake, kilka razy splądrowali Valparaiso w poszukiwaniu złota. Największy boom przyszedł w XIX wieku, podczas gorączki złota w Kalifornii. Wtedy miasto stało się obowiązkowym przystankiem dla statków opłyawających przylądek Horn. Nazywano je "Perłą Pacyfiku" - największe centrum handlowo-portowe na zachodnim wybrzeżu Ameryki Południowej, ośrodek finansowy Chile. XX wiek nie był już taki różowy i przyniósł ciężkie czasy: trzęsienie ziemi z 1906 zniszczyło połowę budynków w mieście, a otwarcie Kanału Panamskiego w 1914 roku miało katastrofalny wpływ na ekonomię. Jedynie marynarka chilijska pozostała tu na stałe. Od kilku lat, miasto zacząło odżywać głównie dzięki eksportom chilijskich owoców przez tutajszy port i znacznemu napływowi turystów. Nastała bowiem moda na wszechobecny w Valpo nastrój cyganerii. Od 1990 roku, Valparaiso podniesiono do rangi stolicy legislacyjnej Chile, a od 2003 roku, kulturalnej. W tym samym roku, UNESCO wpisało zabytkowe dzielnice miasta na listę światowego dziedzictwa. Owe dzielnice mieszczą się na wzgórzach, a dokładnie 42! By spacerować po mieście trzeba być w dobrej formie fizycznej. My niby mieszkamy na Montmartrze...ale Valparaiso to zdecydowanie inny wymiar.

Mamy szczęście: znajdujemy szybko i bez problemu sympatyczny, niedrogi hostel, po czym okazuje się, że wpadliśmy do Valpo akurat w weekend Festival de las artes: przez trzy dni miasto tańczy, śpiewa, wystawia sztuki i wyświetla filmy pod gołym niebem. Pierwszego wieczoru skorzystamy z koncertu lokalnego zespołu jazzu huachaca (chilijska odmiana gyspy jazz), La Banda Imaginaria.



Jak zrozumieliście, spacery po Valpo, to sportowa przyjemność. Górzyste ukształtowanie terenu sprawia, że liczne uliczki, pasaże, schody, chodniczki, zakręty, ślepe zaułki tworzą niezwykłą plątaninę. I tak, nawet najlepsze plany miasta są zawodne! Dobrymi elementami orientacyjnymi są naziemne kolejki linowe, 'ascensores'. Wybudowane między 1883 a 1932, pozwalają oszczędzić sporo trudu. Jedyny problem? Będąc w środku ma się wrażenie, że zaraz się rozpadną!



Valparaiso jest nazywane najbardziej kolorowym miastem świata. Po pierwsze, charakterystyczne dla miasta są domy z początku XX wieku, kryte kolorową blachą falistą. Ich mieszkańcy dbają o to, aby domy pokrywały tęczowe barwy - jest to po części zabieg, by ukryć ich nędzę i opłakany stan (tak jak w przypadku dzielnicy Boca w Buenos Aires). Ale faktem jest, że dzięki temu miasto jest urokliwe.






Od kilku lat Valparaiso jest też oficjalną południowoamerykańską stolicą street artu. W listopadzie zeszłego roku odbył się tu nawet pierwszy festival latynoamerykański ściennych graffiti. Tych ostatnich nie brakuje - na jednym ze wzgórz, Cerro Bellavista, powstało ich Museo a Cielo Abierto (muzeum pod gołym niebem). Historia murali (ściennych malowideł) w Valparaiso sięga jednak aż lat 60! To Salvador Allende, nie dysponując podczas kampanii wielkimi środkami finansowymi, zaangażował młodych propagatorów myśli socjalistycznej, którzy wymalowali na murach miasta jego hasła wyborcze. Z czasem murale straciły polityczny wymiar (a zyskały artystyczny) i stały się wizytówką miasta.













Górzyste położenie sprzyja widokom: na port, na pozostałe wzgórza i kolorowe domy, na dolną część miasta 'El Plan' i na położony o trzy kilometry dalej nadmorski kurort Viña del Mar.








Kulturalnie rzecz ważna, w Valparaiso znajduje się jeden (z trzech) domów chilijskiego poety, polityka i noblisty Pablo Nerudy - La Sebastiana. Zwiedziliśmy - absolutnie odlotowy, kilkupiętrowy, tak samo niekonwencjonalny jak jego właściciel. Neruda mówił o sobie 'marynarz o suchych stopach' - cierpiał na chorobę morską i źle znosił podróżowanie statkiem. Ale kochał morze i dlatego wszystkie swoje domy dekorował tak, by przypominały pomieszczenia żaglowca - niskie sufity, malutkie pokoiki i kręte schody. A z jego biura na ostatnim piętrze rozciąga się niesamowity widok na port i zatokę.




Nie sposób się nie zgodzić z Nerudą co do miasta. Uwielbiał je i jego swoistą atmosferę, a jednak w "Odzie do Valparaiso" napisał: "Valpo, ależ jesteś lekkomyślna..., nie uczesałaś swoich włosów, nigdy nie masz czasu żeby się ubrać, zawsze dałaś się zaskoczyć przez życie." Poza dwiema dzielnicami (oczywiście najbardziej centralnymi), Cerro Alegre i Cerro Concepcion, gdzie mieszka mnóstwo obcokrajowców i bogatych Chilijczyków, przez co obejścia i domy same w sobie są bardzo zadbane i czyste, miasto sprawia wrażenie jakby zaraz miało się rozpaść. Obdrapane domy, śmierdzące ulice (ten odór sików!), brud, bezpańskie psy co krok - magia miasta, o której wszyscy mówią, jakoś nie zadziałała na nas. Nie, że nam się nie spodobało, jest oczywiście wyjątkowe, ale nie rozumiemy o co cały ten cyrk. Na dodatek pogoda, zaciągnięte chmurami niebo, nie ispirowało nas szczególnie do zdjęć. Dlatego są one...takie sobie, powiedzmy to szczerze.

Po skoku w bok do Valparaiso (z Santiago na zachód), zaczynamy wyprawę w kierunku południowym. Następny przystanek - chilijska Kraina Jezior.




A - Santiago, B - Valparaiso